Innowacja – praktyczne wskazówki dla nauczycieli

Każda innowacja jest zmianą, ale nie każda zmiana jest innowacją. Jak więc nie pogubić się w gąszczu przepisów oraz sprzecznych informacji i stworzyć innowację, która pozwoli nam i naszym uczniom wejść na wyższy poziom. Tym bardziej, że jednym z kryteriów oceny pracy nauczyciela mianowanego i dyplomowanego jest jego kreatywność i innowacyjność w prowadzeniu zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.

Zanim podam kilka praktycznych wskazówek, spróbujmy odpowiedzieć na pytanie:

Co to jest innowacja?

Szeroko rozumiana innowacja obejmuje wszystko co nowe, a więc zmiany organizacyjne, technologiczne, techniczne, w systemach zarządzania, w komunikacji międzyludzkiej itd. A jak to jest w edukacji? Cytuję Wincentego Okonia:

Innowacją pedagogiczną jest zmiana struktury systemu szkolnego (dydaktycznego, wychowawczego) jako całości lub struktury ważnych jego składników w celu wprowadzenia ulepszeń o charakterze wymiernym. Składniki te obejmują m.in.: nauczycieli, uczniów programy i podręczniki, wyposażenie zakładów wychowawczych, środki masowego przekazu i środowisko wychowawcze”.

Rodzaje innowacji

Innowacje ze względu na treść można podzielić w skrócie :

Programowe – dotyczące zmian treści lub struktury programu kształcenia.

• modyfikacja programu nauczania;
• opracowanie autorskiego programu w oparciu o podstawę programową lub do zajęć, dla których nie ma podstawy programowej;

Organizacyjne – dotyczą organizacji życia szkoły.

• nowe zajęcia w szkolnym planie nauczania dla danej klasy;
• zajęcia w blokach przedmiotowych realizowane np. metodą projektów;
• współpraca z uczelniami np. współprowadzenie zajęć przez specjalistów z uczelni;

Metodyczne – dotyczą doskonalenia metod nauczania – uczenia się i wychowania, technologii nauczania.

• nowe metody pracy;
• nowatorskie pomoce dydaktyczne;
• nowe formy sprawdzania i oceniania uczniów;

Większość innowacji ma jednak charakter mieszany, czyli np. organizacyjno-metodyczny czy programowo-metodyczny.

Innowacje ze względu na stopień kreatywności:

1. Nowatorskie – przynoszące radykalną zmianę.
2. Doskonalące – wzbogacające praktykę pedagogiczną o nowe elementy.

Innowacje ze względu na funkcje szkoły:

1. Dydaktyczne – usprawniające proces nauczania-uczenia się. Mogą obejmować każdy element kształcenia: cele, treści kształcenia, zasady, metody pracy itd., a także formy organizacyjne nauczania.
2. Wychowawcze – które mają na celu rozwiązywanie problemów wychowawczych czy np. budowanie klimatu sprzyjającego uczeniu się.

Innowacje ze względu na autorów (twórców):

1. Adoptowane – przeniesienie na grunt praktyki szkolnej rozwiązań zastosowanych przez innych, które odpowiadają naszym potrzebom czy naszemu zespołowi klasowemu.
2. Adaptowane – wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań innych osób, ale po uprzedniej modyfikacji i dostosowaniu do swoich potrzeb i możliwości.

Nie jest więc prawdą, że nie możemy korzystać z doświadczeń innych. Nie zawsze nawet jest konieczność modyfikacji „cudzej” innowacji, jeśli odpowiada potrzebom naszej placówki.

Podstawa prawna prowadzenia innowacji

• Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.) art. 41 ust. 1 pkt 3, art. 50 ust.2
• Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60) art. 15 pkt 29b
• Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59) art. 1 pkt 18, art. 44 ust. 2 pkt 3, art. 55 ust. 1 pkt 4, art. 68 ust. 1 pkt 9, art. 86 ust. 1.

Tworzenie i wdrażanie innowacji – praktyczne wskazówki

♦ Działania innowacyjne to takie, które nie były dotąd podejmowane w danej placówce, a jednocześnie przyczyniają się do podniesienia jakości nauczania i wychowania.

♦ To samo działanie w jednej szkole będzie innowacją, a w innej, która pracuje według wyższych standardów,  już nie.

♦ Szkoła może samodzielnie podejmować decyzje, jakie będzie prowadziła innowacje i w jaki sposób będzie je realizowała i dokumentowała. Nie ma już przepisów narzucających konieczność zgłaszania innowacji pedagogicznej kuratorowi oświaty i organowi prowadzącemu! Jednakże innowacje wymagające wyłożenia dodatkowych środków finansowych muszą być uzgodnione z organem prowadzącym.

♦ Nasze działania innowacyjne nie mogą naruszać prawa ucznia do bezpłatnej nauki.

♦ Innowacja może obejmować wszystkie lub wybrane zajęcia edukacyjne, całą szkołę, kilka klas (jeden poziom) lub jedną klasę, ale nie może prowadzić do zmiany typu placówki.

♦ Udział nauczycieli w innowacji opracowanej przez innych nauczycieli jest dobrowolny.

♦ Opracowaną innowację nauczyciel (zespół nauczycieli) przedstawia dyrektorowi. Nie jest konieczne dołączenie opinii specjalistów, jednakże dyrektor może zwrócić się o opinię na temat innowacji do ekspertów (np. doradców metodycznych). Na koniec dyrektor podejmuje decyzję o wprowadzeniu innowacyjnych działań, często zasięgając wcześniej opinii rady pedagogicznej.

Przykładowy schemat innowacji

1. Tytuł innowacji ( np. „Eksperymenty małe i duże”, „Trening strategicznego myślenia z szachami”,  „Ekonomia w naszej klasie”, „Ortografia w chmurze”, „Tworzymy interaktywne książeczki”, „Myślę logicznie, liczę praktycznie”, „Multimedialna kronika klasowa” itp.).
2. Rodzaj innowacji (np. programowa, metodyczna, organizacyjna, mieszana).
3. Autor/autorzy.
4. Termin realizacji innowacji (rok szkolny, cykl kształcenia).
5. Czas trwania — określenie daty rozpoczęcia i zakończenia.
6. Uczniowie objęci innowacją (oddział, oddziały, grupy uczniów).
7. Szczegółowe założenia innowacji (uzasadnienie potrzeby wprowadzenia zmian, określenie, co jest nowatorskim działaniem w opracowanej innowacji w odniesieniu do dotychczasowego procesu edukacyjnego, cele ogólne, cele szczegółowe, spodziewane efekty).
8. Opis: • treści edukacyjnych • organizacji przebiegu innowacji • metod
9. Niezbędne warunki do osiągnięcia założonych celów innowacji, np.: •  rola nauczyciela, •  organizacja sali lub pomieszczenia, •   środki dydaktyczne, •   współpraca z rodzicami, środowiskiem, •  inne warunki niezbędne do osiągnięcia celów innowacji zdaniem autora/autorów.
10. Sposoby ewaluacji (terminy, metody, narzędzia, sposób przedstawienia i wykorzystania wyników).
11. Załączniki: •  np. scenariusze, karty pracy, ankiety ewaluacyjne.
12. Bibliografia.

Alternatywą do tworzenia innowacji jest udział w projektach np. eTwinning. Mam wrażenie, że są ciekawsze niż innowacja pedagogiczna, ponieważ łatwiej możemy nawiązać współpracę z klasami, szkołami z całej Polski, a nawet świata. O projektach eTwinning możesz przeczytać w wywiadzie z Katarzyną Symeniuk >> Projekt eTwinning – nie taki diabeł straszny … 

🌟Czas na kosmiczne przygody! 🌟

Jeżeli szukasz gotowej innowacji, którą można wdrożyć od razu w swojej klasie, to zapraszam do wzięcia udziału w projekcie/innowacji „Razem w Kosmosie”. 🚀

Dołączając do projektu, uczniowie będą mieli okazję do:

🚀 Tworzenia modeli Układu Słonecznego.
🚀 Przeprowadzania eksperymentów związanych z grawitacją i prędkością światła.
🚀 Projektowania własnych rakiet.
🚀 Wymyślania unikalnych, wyimaginowanych planet.
🚀 A także wiele innych ekscytujących aktywności!

W materiałach znajdziesz gotowy wzór innowacji na podstawie projektu.

Zachęcam do odwiedzenia  internetowej: https://www.szkolneinspiracje.pl/razem-w-kosmosie/ i zapoznania się z pełnym programem oraz materiałami dostępnymi dla nauczycieli.

📢 Odkryj innowacyjną naukę o Czasie!

Projekt/innowacja „Czas na zegar” to doskonała okazja, aby w ciekawy sposób wprowadzić dzieci w świat czasu, planowania i rytmów dnia.

🔥 Kluczowe aspekty:

🕰 Innowacyjna nauka o czasie: Kreatywne podejście, które łączy edukację z zabawą.

🎨 Twórcze scenariusze: Zajęcia pełne zadań, takich jak tworzenie zegarów marzeń czy kalendarzy klasowych.

🔬 Eksperymenty i doświadczenia: Dzieci samodzielnie mierzą czas, rozwijając zdolności analityczne.

🎲 Edukacyjne zabawy: Gry, które w przystępny sposób uczą pojęcia czasu.

📅 Planowanie i organizacja: Nauka tworzenia planów dnia oraz planowania codziennych obowiązków.

✂️ Zadania plastyczne: Rozwój wyobraźni i zdolności manualnych przez twórcze prace.

🤝 Współpraca i komunikacja: Wspólne projekty i prezentacje, które uczą pracy w grupie.

📖 Długoterminowe wyzwania: Prowadzenie dziennika przyrodniczego przez cały rok szkolny.

💡 Wsparcie dla nauczyciela: Przewodniki i karty pracy, które ułatwiają realizację zajęć.

🚀 Innowacja pedagogiczna: Projekt można prowadzić jako innowację, co daje dodatkowe możliwości rozwoju zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli.

Dołącz do nas TUTAJ i spraw, aby nauka o czasie stała się prawdziwą przygodą! ⏳

🌟 Zdrowe nawyki już od najmłodszych lat! 🌟

Czy Twoja klasa jest gotowa na nowe wyzwania?

Dołącz do projektu/innowacji „Zdrowe życie i pierwsza pomoc”, który wprowadzi Twoich uczniów w świat zdrowego stylu życia, aktywności fizycznej i nauki pierwszej pomocy! 🥗🏃‍♂️💪

🔸 Co oferujemy?

• Gotowe scenariusze lekcji
• Interaktywne gry i zabawy edukacyjne
• Karty pracy, które angażują i uczą
• Całoroczny program pełen ciekawych zajęć

🎯 Nie czekaj! Zadbaj o zdrowie swoich uczniów już dziś!
💻 Kliknij, aby dowiedzieć się więcej i dołączyć do projektu: szczegóły tutaj

Masz pytania? Pisz na: kontakt@szkolneinspiracje.pl

Pozdrawiam

Anna Albrecht

Źródło:

1. Innowacyjność w szkole. Inspiracje w prawie oświatowym – Izabela Suckiel
2. Nowe uregulowania prawne dotyczące prowadzenia innowacji. Innowacje a rozwój dziecka w wieku przedszkolnym – dobra praktyka – Renata Wiśniewska
3. Innowacje w teorii i praktyce edukacyjnej – Barbara Dudel, Marta Kowalczuk-Walędziak, Katarzyna Maria Łogwiniuk, Katarzyna Szorc, Urszula Wróblewska