Zabawy sensoryczne świetnie wpływają na ogólny rozwój dziecka. Warto je wprowadzać już w przedszkolu, a potem kontynuować w edukacji wczesnoszkolnej. Im wcześniej zaczniemy pobudzać zmysły, tym mniej kłopotów w przyszłości nie tylko w nauce w szkolnej. W codziennym życiu powinniśmy poznawać świat wszystkimi zmysłami, ale coraz częściej rodzice „chroniąc” dziecko, odbierają im możliwość eksplorowania świata, chociażby w brudnej piaskownicy.
Zaburzenia integracji sensorycznej są coraz powszechniejsze i łatwo zauważyć w codziennej pracy nauczyciela, że przekładają się na trudności w nauce i zachowaniu. Pierwszym objawem, w mojej ocenie, jest brak umiejętności koncentracji i niezdarność ruchowa. Oczywiście jest to duże uproszczenie. Symptomów zaburzeń integracji sensorycznej jest bardzo dużo i dotyczą wielu sfer rozwoju: motoryki małej i dużej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, funkcji językowych, ale również często brak zdecydowanej lateralizacji czy wybredność w jedzeniu.
Jakie są zalety zabaw sensorycznych?
- poznawanie świata wszystkimi zmysłami
- dochodzenie do rozwiązań problemów najkrótszą drogą
- rozwijanie wszystkich obszarów inteligencji dziecka.
Zabawy sensoryczne – zmysł dotyku
- Malowanie palcami
Eksperymentujemy i tworzymy farby np. z krochmalu lub dodajemy trochę zmielonej kawy, trocin czy piasku.
2. Malowanie na niejednorodnych powierzchniach
Możemy wykorzystać papier ścierny, tekturę falistą, folię bąbelkową, styropian itp.
3. Ścieżki sensoryczne
Dzieci dobierają się w pary. Jedno dziecko ma zawiązane oczy, a drugie jest jego przewodnikiem i prowadzi kolegę po ścieżce ułożonej z różnorodnych materiałów zaczynając od dowolnego miejsca. Dziecko z zawiązanymi oczami próbuje rozpoznać, co ma pod stopami np. kawałek futra, papier ścierny, kamyki, watę, deskę itp.
3. Odgadnij, co niewidzialne
- Dzieci próbują odgadnąć dotykiem, jakie przedmioty znajdują się w woreczku. Nie zdradzają nazw kolegom, tylko próbują napisać nazwy lub narysować dotykane przedmioty. Na koniec sprawdzamy zawartość woreczka.
- Przygotowujemy dwa woreczki z identyczną zawartością. Jedno dziecko wkłada ręce do woreczka i głośno nazywa dotykany przedmiot. Drugie dziecko natomiast, próbuje znaleźć tę samą rzecz w swoim woreczku. Następnie porównujemy przedmioty. Można zamieniać się rolami.
Zmysł wzroku
- Znajdź kolor
Dzieci siedzą w kręgu. Wskazane dziecko głośno wypowiada wybrany kolor, a pozostałe dzieci próbują znaleźć go na swoim ubraniu. Jeżeli się uda, szybko wstają.
2. Peleryna
Przyglądamy się ubraniom dzieci, następnie wskazana osoba wychodzi z sali. Jednemu dziecku nakładamy pelerynę, tak by była widoczna tylko głowa. Zawołane dziecko musi dokładnie opisać części ubrania ukryte pod peleryną.
3. Co się zmieniło?
Układamy kilka przedmiotów w określonej kolejności np. nożyczki, ołówek, gumka, temperówka, piórko, długopis. Wszyscy starają się zapamiętać kolejność ułożenia. Jedno dziecko odwraca się, a drugie zmienia położenie przedmiotów. Następnie dziecko odwraca się i układa je we właściwej kolejności. Pozostali uczestnicy kontrolują poprawność wykonania zadania.
Zabawy akustyczne – zmysł słuchu
- Dopasuj dźwięk
W plastikowe pudełeczka wsypujemy (wkładamy) różne przedmioty np. sól, groch, kamyki, ryż, monety, spinacze do papieru. Pudełeczka napełniamy parami, czyli np. dwa razy sól, dwa razy piasek itd. Dziecko potrząsa pudełeczkiem i szuka drugiego pojemnika, które wydaje ten sam odgłos.
2. Odgłosy szkoły (przedszkola)
Dzieci zamykają oczy i próbują usłyszeć co najmniej pięć odgłosów szkolnych (przedszkolnych) np. przesuwające się krzesło, kroki na korytarzu itp.
3. Co to jest?
Dzieci zamykają oczy. Ich zadaniem będzie odgadnąć, co robi nauczyciel np. przecinanie kartki, zgniatanie gazety, upuszczenie książki, klikanie myszką, pisanie na klawiaturze, otwieranie okna itd.
Zabawy sensoryczne – zmysł węchu
- Co z kuchni, a co z łazienki
Tworzymy słoiczki zapachowe: z miętą, kawą, proszkiem do prania, cytryną, pomarańczą, zielem angielskim, pastą do zębów, płynem do płukania, watką nasączoną perfumami. Najpierw dzieci próbują rozpoznać za pomocą węchu, co jest ukryte w słoikach. Następnie dzielą zapachy na kuchenne i te z łazienki. Mogą stawiać słoiczki np. pod napisem lub ilustracjami kuchni i łazienki.
2. Szukamy ładnych i brzydkich zapachów
Sporządzamy z dziećmi listę zapachów, które lubią np. pieczonego ciasta, perfum, skoszonej trawy, ulubionych potraw. Następnie na kolejnej liście umieszczamy zapachy nieprzyjemne lub niebezpieczne np. zepsute jedzenie, klej, rozpuszczalnik, dym.
Zmysł smaku
- Jaki to smak?
Testujemy wybrane produkty i próbujemy nazywać smaki: kwaśny (cytryna), słony (sól), słodki (cukier), ostry (chrzan).
2. Słodki, słodszy, najsłodszy
Nauczyciel przygotowuje 3-5 szklanek wody (herbaty) i słodzi je w różnym stopniu np. jedna szklanka bez cukru, druga z jedną łyżeczką, trzecia z dwoma łyżeczkami cukru itd.
Zadaniem dzieci jest ułożenie szklanek w „słodkiej” kolejności – od najmniej do najbardziej słodkiej.
Zabawy są nieodzownym „składnikiem” pracy nauczyciela. Zapraszam do odwiedzenia innych artykułów:
Pozdrawiam serdecznie
Anna Albrecht
* W artykule wykorzystano zabawy z publikacji p. Aliny Ambroziak "Zabawy sensoryczne".
