Edukacja regionalna powinna zajmować w edukacji wczesnoszkolnej szczególne miejsce i to nie tylko dlatego, że są to jedne z priorytetowych treści w podstawie programowej. Znajomość swoich korzeni i tradycji pomaga budować więzi ze swoim otoczeniem i sprzyja rozwijaniu postaw patriotycznych, społecznych i obywatelskich. Na tradycje składają się długie lata wspólnych przeżyć i działań. Niezauważalnie tworzą się więzi rodzinne, ze swoją miejscowością, regionem, ojczyzną.
Czy edukacja regionalna może być ciekawa?
Przekazując wiedzę na temat tradycji i kultury poszczególnych regionów Polski musimy wykazać się szczególną kreatywnością. Dla dzieci ważne jest zazwyczaj tu i teraz. Poza tym należy pamiętać, że trudno jest im zrozumieć dawne zwyczaje, słuchając tylko nauczyciela i oglądając ilustracje. Warto spróbować wprowadzić metody aktywizujące i pobudzające do działania.
Podstawa programowa nie ogranicza nas tylko do rejonu zamieszkania. Nie wszystkie regiony kraju są równie ciekawe i bogate w tradycje oraz zwyczaje, tym bardziej interesujące mogą być inne obszary Polski.
Spróbujmy stworzyć ciekawe zajęcia wykorzystując zestaw pacynek reprezentujących charakterystyczne stroje ludowe z kilku regionów Polski: strój kaszubski, kujawski, kurpiowski, podhalański, łowicki i krakowski.
Pacynki te dostępne są w sklepie Nowej Szkoły: Stroje regionalne. Pacynki.
Edukacja regionalna – Poznajemy tradycje i stroje ludowe
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
Cel główny: Poznawanie tradycji i zwyczajów wybranych regionów Polski.
Cele szczegółowe:
Uczeń:
- korzysta z rożnych źródeł informacji
- rozpoznaje stroje ludowe: kaszubski, kujawski, kurpiowski, podhalański, łowicki i krakowski
- rozumie znaczenie słów : symbol, tradycja, zwyczaj
- przeżywa pozytywne emocje płynące ze współdziałania w zespole
- umie zaprezentować zdobyte informacje
- wskazuje na mapie wybrane regiony Polski
Metody:
- samodzielnego dochodzenia do wiedzy – metoda problemowa, metoda sytuacyjna,
- praktyczne – zabawy ruchowe, realizacji zadań wytwórczych,
- asymilacji wiedzy – pogadanka,
- gry dydaktyczne – drama
Formy:
- zbiorowa
- praca w grupach
Środki dydaktyczne:
- pacynki – stroje regionalne (strój kaszubski, kujawski, kurpiowski, podhalański, łowicki i krakowski)
- mapa Polski
- ilustracje strojów ludowych
- filmy na temat zwyczajów i tradycji ludowych – You Tube
- nagrania piosenek i przyśpiewek ludowych
Przebieg zajęć:
- Zajęcia rozpoczynamy popularną zabawą ludową: „Jaworowi ludzie”.
Jawor, jawor, jaworowi ludzie!
Co wy tu robicie?
Budujemy mosty dla pana starosty.
Wszystkie dzieci przepuszczamy.
Tylko jedne zatrzymamy.
2. Wprowadzenie do tematu – pogadanka na temat tradycji ludowych, pokaz zdjęć lub filmu pokazującego polskie zwyczaje oraz stroje ludowe.
3. Pokazanie na mapie Polski wybranych regionów odpowiadających pacynkom (kaszubski, kujawski, kurpiowski, podhalański, łowicki i krakowski).
4. Praca w grupach – podział na 6 zespołów.
Każdy zespół otrzymuje pacynki z wybranego regionu Polski i przygotowuje krótką prezentację wykorzystując różne źródła informacji, w tym Internet.
Prezentacja powinna zawierać nie tylko krótki opis stroju, ale również jakąś ciekawostkę z danego regionu związaną ze zwyczajami ludowymi.
W zależności od pory roku, w jakiej przeprowadzamy zajęcia, mogą to być zwyczaje związane z Bożym Narodzeniem, Wielkanocą, andrzejkowe czy wiosenne.
PRZYKŁAD PREZENTACJI:
(Dzieci wykorzystują do prezentacji pacynki).
Strój krakowski
Strój krakowski jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich strojów ludowych. Nosił go nawet sam Tadeusz Kościuszko, naczelnik powstania z 1794 roku.
Najważniejszymi elementami męskiego stroju krakowskiego były kaftan, sukmana i kaftan z rękawami. Portki wpuszczano w wysokie buty z cholewami, lekko wywijano. Ważnym elementem stroju był pas. Jednym z nakryć głowy była czerwona rogatywka zwana krakuską. Kawalerowie mocowali do niej pęk pawich piór.
Strój kobiecy był zróżnicowany. Ważnymi elementami były spódnice z kwiecistego materiału, zapaski oraz gorsety zdobione koralikami oraz cekinami. W chłodne dni na ramiona i plecy zarzucano duże, wełniane chusty.
Tradycje krakowskie
Jedna z wielkanocnych krakowskich tradycji to Pucheroki. Zwyczaj obchodzony w Niedzielę Palmową.
Wczesnym rankiem chłopcy ubrani w kożuchy odwrócone futrem na wierzch, z nałożonymi na głowy wysokimi, stożkowatymi czapkami z kolorowej bibuły i usmolonymi twarzami. chodzą po domach. W jednej ręce mają koszyk z sieczką, w drugiej – drewniany młotek z długą rękojeścią, oplecioną bibułą. Recytują rymowane przyśpiewki, jednocześnie obchodząc izbę dookoła i stukając o podłogę laskami pucherskimi (w kształcie młotków lub siekierek).
W prezentacji można również wykorzystać pokaz tańca ludowego lub wysłuchać piosenkę ludową z danego regionu.
W podobny sposób dzieci mogą przygotować prezentacje do pozostałych strojów ludowych.
-
- Strój łowicki
-
- Strój kaszubski
-
- Strój kurpiowski
-
- Strój kujawski
Strój podhalański
5. Praca plastyczna – kolaż.
Wykonanie w grupach plakatu przedstawiającego dany strój ludowy z wykorzystaniem różnych materiałów – kolorowego papieru, ścinków materiału, koralików, cekinów.
6. Podsumowanie zajęć – Czy znam stroje ludowe?
Dopasowywanie nazw strojów do pacynek lub ilustracji.
7. Ewaluacja lekcji – uczniowie na kartkach ( indywidualnie) kończą zdania:
Lekcja była ………………………. .
Najlepiej zapamiętałem ……………………………… .
Przygotowanie takich zajęć wymaga na pewno sporo wysiłku i przygotowań. Edukacja regionalna to jednak bardzo ważny temat, często niedoceniany. Tylko dobór odpowiednich środków dydaktycznych sprawia, że lekcje stają się ciekawe.
Dzieci bardzo lubią zajęcia z wykorzystaniem form teatralnych. Myślę, że pacynki przedstawiające stroje ludowe zachęcą do zdobywania wiedzy na temat tradycji i zwyczajów regionalnych.
Podobnie możemy przeprowadzić zajęcia rozwijające wrażliwość na odmienność wyglądu, kultury, poglądów czy sposobu życia innych ludzi na świecie. Z pomocą przyjdą nam >> „Lalki świata”.
Napiszcie w komentarzu, jak przeprowadzacie zajęcia z edukacji regionalnej. Ciekawa jestem Waszych pomysłów.
Pozdrawiam
