W klasach I-III, podobnie jak w klasach starszych szkoły podstawowej, klasyfikacja śródroczna powinna być przeprowadzone co najmniej raz w roku. To, w jakim odbędzie się terminie, powinien określać statut szkoły. Zazwyczaj klasyfikacja odbywa się przed feriami zimowymi, ponieważ termin ten odpowiada mniej więcej połowie roku szkolnego, stąd funkcjonująca nazwa: półrocze. Możemy też użyć nazwy okres, natomiast ocena semestralna przypisana jest szkołom policealnym. Nie używamy więc nazw: I semestr, II semestr.
Na czym polega klasyfikacja śródroczna?
Klasyfikacja śródroczna może odbywać się częściej niż raz do roku, ale zazwyczaj szkoły z tego rezygnują, bo jest to dość pracochłonne i wymaga sporo wysiłku ze strony nauczycieli, a tak naprawdę nie jest konieczne. Każdy nauczyciel może monitorować postępy uczniów na bieżąco, a takie okresowe podsumowywanie może być okazją do ewaluacji swojej pracy i wskazówką do dalszych działań. Dodatkowo jest sposobnością do szczerych rozmów z rodzicami na temat postępów w nauce oraz zachowania naszych uczniów.
Przepisy, czyli Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (z późniejszymi zmianami) podają:
Art. 44f Klasyfikacja ucznia
1. Uczeń podlega klasyfikacji:1) śródrocznej i rocznej, a w szkole policealnej – semestralnej;2) końcowej.2. Klasyfikacja śródroczna polega na okresowym podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych ucznia z zajęć edukacyjnych i zachowania ucznia oraz ustaleniu śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z tych zajęć i śródrocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania. Klasyfikację śródroczną przeprowadza się co najmniej raz w ciągu roku szkolnego, w terminie określonym w statucie szkoły.
Przepisy prawa oświatowego nie precyzują, jak powinno wyglądać takie podsumowanie osiągnięć edukacyjnych w klasach I-III, pozostawiając nauczycielom pewną dowolność. Pamiętajmy jednak, że każda szkoła posiada statut, w którym warunki i sposoby oceniania oraz klasyfikowania uczniów są bardziej szczegółowe i to one obowiązują w danej szkole. Statut jest jednak tworzony przez nauczycieli. Mamy więc realny wpływ na to, jakie zapisy się tam znajdą. Tym bardziej, że zasady oceniania nie są ustalane raz na zawsze. Zmiany statutu szkoły są możliwe, a nawet konieczne, jeśli zaistnieją ku temu istotne powody.
Warto jeszcze pamiętać, że w stosunku do uczniów z niepełnosprawnością intelektualną obowiązują odmienne przepisy:
Art. 44f
7. W przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym klasyfikacji śródrocznej i rocznej dokonuje się z uwzględnieniem ustaleń zawartych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, o którym mowa w art. 127 kształcenie specjalne ust. 3 ustawy – Prawo oświatowe.
Kto ustala klasyfikację śródroczną?
Sprawa wydaje się oczywista, ale znów warto pamiętać o przepisach określających ustalanie oceny w stosunku do uczniów z orzeczeniem.
Art. 44h Podmioty ustalające oceny klasyfikacyjne
1. Śródroczne i roczne, a w szkole policealnej – semestralne, oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych ustalają nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne, a śródroczną i roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania – wychowawca oddziału po zasięgnięciu opinii nauczycieli, uczniów danego oddziału oraz ocenianego ucznia.
oraz
3. W szkole lub oddziale integracyjnym śródroczną i roczną, a w szkole policealnej – semestralną, ocenę klasyfikacyjną z zajęć edukacyjnych dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ustala nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne, po zasięgnięciu opinii nauczyciela zatrudnionego w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 kształcenie specjalne ust. 19 pkt 2 ustawy – Prawo oświatowe.4. W szkole lub oddziale ogólnodostępnym śródroczną i roczną, a w szkole policealnej – semestralną, ocenę klasyfikacyjną z zajęć edukacyjnych dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ustala nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne, a w przypadku gdy w szkole lub oddziale jest dodatkowo zatrudniony nauczyciel w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 kształcenie specjalne ust. 19 pkt 2 ustawy – Prawo oświatowe, po zasięgnięciu opinii tego nauczyciela.
Krótko mówiąc ocenę śródroczną ustala nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne, czyli np. nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej czy języka angielskiego. W przypadku dzieci z orzeczeniem nauczyciel prowadzący jest zobowiązany zasięgnąć opinii nauczyciela wspomagającego.
Warto jednak przedyskutować w zespole nauczycieli uczących w danej klasie m.in.: oceny i zaangażowanie uczniów, frekwencję, sytuację rodzinną i społeczną wszystkich uczniów i zastanowić się nad ewentualną pomocą. Taka wymiana informacji pomiędzy nauczycielami pomaga wychowawcy podjąć odpowiednie działania i zaplanować pracę na kolejne miesiące.
a
Czym różni się klasyfikacja śródroczna od klasyfikacji rocznej?
W przypadku edukacji wczesnoszkolnej tych różnic jest sporo.
Po pierwsze śródroczna ocena opisowa nie jest zamknięta w określone ramy, czyli nie wyznacza jej ilość linijek na ocenę z zachowania i obowiązkowe zajęcia edukacyjne na świadectwie.
Po drugie w różnych szkołach mogą obowiązywać różne zasady klasyfikacji śródrocznej oraz różne wzory oceny opisowej, z tym że w edukacji wczesnoszkolnej musi być to ocena opisowa! Opisowy sposób oceny dotyczy również zachowania.
Po trzecie zakres realizowanych treści nauczania różni się nie tylko w poszczególnych szkołach, ale i klasach, ponieważ każdy nauczyciel dostosowuje tempo pracy do swojego zespołu uczniowskiego. Dopiero roczna ocena w klasie trzeciej może, moim zdaniem, być podstawą do ewentualnych zbiorczych analiz.
Po czwarte, w przypadku śródrocznej oceny opisowej, nie mamy ustawowego obowiązku informowania rodziców o przewidywanej ocenie np. negatywnej, chyba że UWAGA! mamy taki zapis w statucie naszej szkoły.
Czym skutkuje nieklasyfikowanie śródroczne?
Okazuje się, że brak klasyfikacji śródrocznej np. z powodu przedłużającej się nieobecności wychowanka, nie ma żadnych skutków prawnych. Ocena ta jest swego rodzaju informacją o postępach w nauce uczniów, którą możemy (chociaż nie musimy) i raczej powinniśmy udostępnić rodzicom/opiekunom dzieci. Oczywiście prawo wewnątrzszkolne może regulować postępowanie w takim przypadku np. wyznaczyć czas na uzupełnienie braków. Pamiętajmy jednak, że szkoła nie może zostawić ucznia samego z tym problemem. Powinniśmy umożliwić uczniowi nadrobienie zaległości.
O promowaniu do następnej klasy decyduje dopiero ocena roczna. Pamiętajmy jednak, że jeżeli śródroczna ocena jest pozytywna, to raczej niemożliwy jest brak promocji do następnej klasy. Nie znalazłam takiego przepisu, ale w edukacji wczesnoszkolnej promowanie to dość drażliwy temat, budzący sporo kontrowersji. Dziecko ma niby na opanowanie wiadomości i umiejętności z podstawy programowej trzy lata. Wyobrażacie sobie jednak, że uczeń klasy pierwszej, który nie rozpoznaje liter, nie czyta i nie posiada orzeczenia, przechodzi do drugiej klasy?
Co mówią przepisy na temat promowania w klasach I-III?
Zasady promowania w edukacji wczesnoszkolnej znajdziemy oczywiście w przepisach, choć są one, moim zdaniem, dość niejasne.
Art. 44o Promocja do klasy programowo wyższej w szkole podstawowej
1. Uczeń klasy I–III szkoły podstawowej otrzymuje w każdym roku szkolnym promocję do klasy programowo wyższej.2. W wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych poziomem rozwoju i osiągnięć ucznia w danym roku szkolnym lub stanem zdrowia ucznia, rada pedagogiczna może postanowić o powtarzaniu klasy przez ucznia klasy I–III szkoły podstawowej, na wniosek wychowawcy oddziału po zasięgnięciu opinii rodziców ucznia lub na wniosek rodziców ucznia po zasięgnięciu opinii wychowawcy oddziału.3. Na wniosek rodziców ucznia i po uzyskaniu zgody wychowawcy oddziału albo na wniosek wychowawcy oddziału i po uzyskaniu zgody rodziców ucznia rada pedagogiczna może postanowić o promowaniu ucznia klasy I i II szkoły podstawowej do klasy programowo wyższej również w ciągu roku szkolnego, jeżeli poziom rozwoju i osiągnięć ucznia rokuje opanowanie w jednym roku szkolnym treści nauczania przewidzianych w programie nauczania dwóch klas.
Czy wyniki klasyfikacji śródrocznej umieszcza się w arkuszach ocen?
Uwaga!
Jednakże ocena śródroczna powinna znaleźć się w dzienniku lekcyjnym. Mówi o tym ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. poz. 1646). które obowiązuje od dnia 1 września 2017 r.
§ 8. 3. W dzienniku lekcyjnym prowadzonym przez szkołę dla dzieci i młodzieży odnotowuje się obecność uczniów na zajęciach edukacyjnych, liczbę godzin usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych nieobecności uczniów na tych zajęciach oraz wpisuje się tematy przeprowadzonych zajęć edukacyjnych, oceny bieżące, śródroczne i roczne (semestralne) oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych oraz śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne zachowania. Przeprowadzenie zajęć edukacyjnych nauczyciel potwierdza podpisem.
4. Bieżące oceny opisowe, śródroczne i roczne opisowe oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych, o których mowa w art. 44i ust. 1 pkt 2, ust. 2, 4 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.2)), zwanej dalej „ustawą o systemie oświaty”, oraz śródroczne i roczne opisowe oceny klasyfikacyjne zachowania, o których mowa w art. 44i ust. 1 pkt 2, ust. 4 i 7 ustawy o systemie oświaty, sporządzone komputerowo w postaci wydruku podpisanego przez odpowiednio nauczyciela prowadzącego dane zajęcia edukacyjne albo wychowawcę klasy, można dołączyć do dziennika lekcyjnego, co jest równoznaczne z wpisem do dziennika lekcyjnego.
Co powinno się znaleźć w śródrocznej ocenie opisowej w klasach I-III?
Edukacja polonistyczna
Uczeń:
- układa ustne opowiadanie na podstawie opracowanych tekstów i historyjek;
- rozpoznaje części mowy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik;
- rozpoznaje rodzaje rzeczownika;
- porządkuje wyrazy alfabetycznie itd.
Edukacja matematyczna
Uczeń:
- mierzy odcinki, rysuje odcinki o podanej długości;
- zna i właściwie stosuje znaki rzymskie od I do XII;
- odczytuje i zaznacza godziny na zegarze itd.
Edukacja przyrodnicza
Uczeń:
- prowadzi obserwacje i proste doświadczenia przyrodnicze;
- rozpoznaje typowe krajobrazy Polski;
- wymienia sposoby przystosowania zwierząt do pór roku;
- nazywa części ciała i wybrane narządy wewnętrzne człowieka;
Edukacja informatyczna:
Uczeń:
- posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi;
- tworzy proste teksty i wykonuje rysunki;
- zna i stosuje zasady korzystania z pracowni komputerowej itd.
Ważną częścią śródrocznej oceny opisowej są też zalecenia, czyli wskazówki do dalszej pracy. Nie wystarczy poinformować rodziców (ucznia) o postępach, trudnościach czy specjalnych uzdolnieniach dziecka. Trzeba jeszcze wskazać, co uczeń może poprawić i w jaki sposób lub jak rozwijać swoje zainteresowania i talenty.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat śródrocznego oceniania oraz otrzymać przykładowe oceny opisowe, skorzystaj z kursu online >> SPRAWDZAM.
