Jak przygotować ocenę opisową w klasach I-III?

Przygotowanie oceny opisowej w klasach I-III na koniec roku szkolnego jest prostsze, niż by się mogło wydawać. Warunkiem szybkiej i sprawnej pracy nad oceną, jest właściwe przygotowanie się oraz świadomość, jakie elementy są w takiej ocenie niezbędne.

Pamiętajmy, że ocena roczna ma opisywać wiadomości i umiejętności dziecka, przewidziane w danym roku do opanowania przez uczniów. Nie możemy jednak zapominać, że są dzieci, które znacznie wykraczają poza ramy naszych założeń.

Jak zawsze naszą obowiązkową lekturą jest podstawa programowa i jej tak naprawdę musimy się trzymać.

Łatwiej z pewnością jest przygotować śródroczną ocenę opisową, bo nie ma żadnych ram ograniczających długość takiej oceny opisowej. Przeczytaj o tym w artykule >> Klasyfikacja śródroczna w klasach I-III.

Każdy nauczyciel, który miał okazje tworzyć ocenę opisową w klasach I-III na koniec roku szkolnego, wie że utrudnieniem jest liczba linijek na świadectwie. Nie wiedzieć czemu, twórcy druku do oceny opisowej dla edukacji wczesnoszkolnej pozostawiają tylko 11 linijek na opis obowiązkowych zajęć edukacyjnych, nie zważając na to, że na przestrzeni lat doszła konieczność opisywania nowych umiejętności m.in. społecznych, informatycznych, z programowania czy wreszcie z języka angielskiego.

Na zachowanie mamy 7 linijek. Wielu nauczycieli przenosi więc edukacje społeczną do zachowania. Tak naprawdę, nie ma na to jednoznacznych wytycznych. Wiemy tylko, że:

§ 16. 1. Świadectwa i inne druki szkolne wypełnia się czytelnie, bez poprawek, pismem ręcznym lub w postaci elektronicznej.

Ocena opisowa a druk świadectwa

Oto wzór świadectwa pobrany z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 kwietnia 2018 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych:

Mamy 7 linijek na zachowanie i 11 na obowiązkowe zajęcia edukacyjne. Co w takim razie musimy uwzględnić w naszej ocenie opisowej, a co pominąć.

Zachowanie

1. Obowiązkowość i systematyczność, przygotowanie do lekcji, odrabianie pracy domowej.
2. Aktywność na zajęciach.
3. Umiejętność współpracy w grupie.
4. Relacje z rówieśnikami i dorosłymi.
5. Radzenie sobie z emocjami.
6. Samodzielność tempo pracy.
7. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa.
8. Poszanowanie cudzej własności.
9. Niesienie pomocy potrzebującym.
10. Istotne cechy charakteru np. koleżeński, uprzejmy, kulturalny.

Niektórzy uważają, że można to dodać treści odnoszące się do rozumienia przynależności do rodziny i narodu.

Obowiązkowe zajęcia edukacyjne

W naszej ocenie opisowej musimy opisać kluczowe kompetencje, potrzebne w dalszej nauce. Po przeczytaniu takiej oceny powinniśmy od razu zorientować się, na jakim poziomie jest dziecko, z czym sobie radzi, a na co jeszcze trzeba zwrócić uwagę.

EDUKACJA POLONISTYCZNA

1. Wypowiadanie się.
2. Słuchanie (nie zawsze starczy nam miejsca).
3. Przepisywanie, poprawne łączenie liter.
4. Pisanie z pamięci i ze słuchu.
5. Tempo i poprawność czytania.
6. Czytanie ze zrozumieniem.
7. Układanie i zapisywanie dłuższych wypowiedzi (w klasie II i III).
8. Odtwarzanie z pamięci (raczej nie).
9. Uczestniczenie w zabawach teatralnych (może być kłopot z miejscem).

EDUKACJA MATEMATYCZNA

1. Dodawanie i odejmowanie w zakresie … .
2. Mnożenie i dzielenie w zakresie … (klasa II i III).
3. Układanie i rozwiązywanie zadań tekstowych.
4. Dokonywanie obliczeń pieniężnych, pomiaru długości, ciężaru, pojemności i czasu
   oraz posługiwanie się nimi w sytuacjach życiowych (mało miejsca).

Pozostałe edukacje niestety opisujemy tylko jednym zdaniem. Wybieramy te elementy, które w danym roku były dla nas ważne.

EDUKACJA PRZYRODNICZA

1. Zainteresowanie środowiskiem przyrodniczym.
2. Prowadzenie obserwacji i doświadczeń.
3. Wiadomości na temat roślin i zwierząt.
4. Wzajemne zależności między człowiekiem a środowiskiem.

EDUKACJA PLASTYCZNA I ZAJĘCIA TECHNICZNE

W ocenie opisowej najlepiej łącznie ująć te dwie dziedziny w jednym zdaniu.

1. Poprawność i estetyka.
2. Działanie według instrukcji.
3. Bezpieczeństwo pracy (ewentualnie).

EDUKACJA MUZYCZNA

1. Śpiewanie.
2. Gra na instrumentach.
3. Zabawy muzyczno-ruchowe.

WYCHOWANIE FIZYCZNE

1. Sprawność.
2. Uczestniczenie w zabawach i ćwiczeniach gimnastycznych.
3. Zdrowie.

EDUKACJA INFORMATYCZNA

1. Obsługa komputera.
2. Praca z programem graficznym i edytorem tekstu.
3. Programowanie.

O programowaniu możesz poczytać w kilku artykułach m.in. >> Klucz do programowania.

To są według mnie najważniejsze elementy, które powinny się znaleźć w ocenie opisowej w klasach I-III. Jest tego sporo i teraz naszym zadaniem jest ułożenie zgrabnych zdań tak, by nie powtarzały się ciągle te same wyrazy. Nie jest to łatwe, ale warto sobie przygotować jedną ocenę i na jej bazie budować dopiero kolejne. Właściwie najlepiej przygotować trzy oceny, które możemy dopasować do tzw. bardzo dobrych uczniów, średnich i z dużymi trudnościami. Mając takie szablony, w prosty i szybki sposób przygotujemy oceny opisowe na koniec roku dla całej klasy.

Nie starajmy się celowo tworzyć rożnych ocen. Może się  zdarzyć, że będą dwie oceny prawie identyczne. Moim zdaniem to nic złego. Jeśli w klasach starszych uczeń otrzymuje celujący, to wiemy, że jego wiedza i umiejętności wykroczyły poza program nauczania. Jeżeli natomiast na świadectwie widnieje niedostateczny, to wiemy, że ma braki w wiadomościach i umiejętnościach, uniemożliwiające kontynuowanie mu nauki w klasie programowo wyższej.

Podobnie w edukacji wczesnoszkolnej, podobne oceny pozwalają stwierdzić na jakim etapie jest uczeń i jakie umiejętności trzeba jeszcze ćwiczyć.

Jeżeli nie jesteśmy do końca pewni, czy dziecko całkowicie opanowało daną umiejętność, używajmy słów: na ogół, zazwyczaj np.

Na ogół poprawnie pisze z pamięci i ze słuchu.

albo

Zazwyczaj samodzielnie układa i rozwiązuje proste oraz złożone zadania tekstowe.

Niestety nasze zdania opisujące umiejętności uczniów są zazwyczaj proste i mało obrazowe, właśnie przez brak miejsca. Współczuję wszystkim tym, którzy piszą jeszcze świadectwa ręcznie, wtedy jeszcze trudniej uwzględnić najważniejsze elementy.

Wiele wydawnictw proponuje gotowe zestawy zdań do wyboru, ale konia z rzędem temu, komu uda się to wszystko „wcisnąć” na świadectwo. Może to być dla nas jedynie inspiracja.

A jak u Was przebiega pisanie ocen opisowych? Z czym macie największy problem?
Nie uwierzycie, ale mi najwięcej czasu zajmuje opisanie zachowania.

Jeśli nie wiesz, jak zabrać się za pisanie oceny opisowej, chcesz więcej wskazówek oraz gotowych wzorów ocen do klasy pierwszej, drugiej i trzeciej, skorzystaj z kursu online:

Jak w 5 krokach przygotować ocenę opisową na koniec roku szkolnego?

Pozdrawiam

Anna Albrecht